भगवती ध्यानम्


या कुन्देन्दुतु षार हार धवला या शुभ्र वस्त्रा वृता ।
या वीणा वर दण्ड मण्डित करा या श्वेत पद्मासना ।।
या ब्रह्माच्युत शङ्कर प्रभृति भिर्देवैः सदा वन्दिता ।
सा मां पातु सरस्वती भगवती निःशेष जाडया पहा ।।


ॐ वीणापुस्तक धारिण्यै श्री सरस्वत्यै नमः ।।


प्रतिष्ठा


ॐ मनो जूतिर् जुषता माज्यस्य बृहस्पतिर् यज्ञमिमं तनो त्वरिष्टं यज्ञ गुँग समिमं दधातु विश्वे देवास इह माद यन्तामो३ म्प्रतिष्ठ ।।
ॐ अस्यै प्राणा प्रतिष्ठन्तु अस्यै प्राणाः क्षरन्तु च ।
अस्यै देवत्व मर्चायै मामहेति च कश्चन  ।।


आवाहन 


सर्व लोकस्य जननीं सर्व सौख्य प्रदायिनीम् ।
सर्व देव मयी मीशां देवी मावाह याम्यहम्  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः सरस्वती मावाहयामि आवाहनार्थे पुष्पाणि समर्पयामि ।।


आसन


तप्त काञ्चन वर्णाभं मुक्ता मणि विरा जितम् ।
अमलं कमलं दिव्य मासनं प्रतिगृह्यताम  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः आसनं समर्पयामि ।


पाद्य


गङ्गा दितीर्थ सम्भूतं गन्ध पुष्पादि भिर्युतम् ।
पाद्यं ददाम्यहं देवि गृहाणाशु नमोऽस्तु ते ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः पादयोः पाद्यं समर्पयामि ।


अर्घ्य


अष्ट गन्ध समायुक्तं स्वर्ण पात्र प्रपूरि तम् ।
अर्घ्य गृहाण मद्दंत्तं महासरस्वती नमोऽस्तु ते ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः हस्तयो रर्घ्यं समर्पयामि ।


आचमन


सर्व लोकस्य या शक्तिर् ब्रह्म विष्ण्वा दिभिः स्तुता ।
ददाम्या चमनं तस्यै महासरस्वत्यै मनोहरम्  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः आचमनीयं जलं समर्पयामि ।


स्नान


मन्दा किन्याः समानीतैर् हेमाम्भो रुह वासितैः ।
स्नानं कुरुष्व देवेशि सलिलैश्च सुगन्धि भिः  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः स्नानं समर्पयामि ।


दुग्ध स्नान


कामधेनु समुत्पन्नं सर्वेषां जीवनं परम् ।
पावनं यज्ञहेतुश्च पयः स्नानार्थ मर्पितम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः पयःस्नानं समर्पयामि ।


दधिस्नान


पयसस्तु समद्भूतं मधुराम्लं शशि प्रभम् ।
दध्यानीतं मया देवि स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः दधिस्नानं समर्पयामि । दधिस्नानान्ते शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि ।


घृत स्नान


नवनीत समुत्पन्नं सर्व संतोष कारकम् ।
घृतं तुभ्यं प्रदास्यामि स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः घृतस्नानं समर्पयामि ।


मधुस्नान


तरुपुष्प समुद्भूतं सुस्वादु मधुरं मधु ।
तेजः पुष्टिकरं दिव्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः मधुस्नानं समर्पयामि । मधुस्ना नान्ते शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि ।


शर्करास्नान


इक्षु सार समुद्भूता शर्करा पुष्टि कारिका ।
मलापहारिका दिव्य स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः शर्करा स्नानं समर्पयामि शर्करा स्नानान्ते पुनः शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि ।


पञ्चामृतस्नान


ॐ पयो दधि घृतं चैव मधु शर्कर यान्वितम् ।
पञ्चामृतं मयानीतं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम्  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः पञ्चामृत स्नानं समर्पयामि पञ्चामृत स्नानान्ते शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि ।


गन्धोदक स्नान 


मलयाचल सम्भूतं चन्दना गरु सम्भवत् ।
चन्दनं देव देवेशि स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः गन्धोदक स्नानं समर्पयामि ।


शुद्धोदक स्नान


मन्दाकिन्यास्तु यद्वारि सर्वपाप हरं शुभम् ।
तदिदं कल्पितं तुभ्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि ।


वस्त्र


दिव्याम्बरं नूतनं हि क्षौमं त्वति मनोहरम् ।
दीयमानं मया देवि गृहाण जगदम्बिके  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः वस्त्रं समर्पयामि, आचमनीयं जलं च समर्पयामि ।


उपवस्त्र


कञ्चु कीमुप वस्त्रं च नाना रत्नैः समन्वितम् ।
गृहाण त्वं मया दत्तं मङ्गले जगदीश्वरि   ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः उपवस्त्रं समर्पयामि, आचमनीयं जलं च समर्पयामि ।


मधुपर्क 


कांस्ये कांस्येन पिहितो दधि मध्वा ज्य संयुतः ।
मधुपर्को मयानीतः पूजार्थं प्रति गृह्यताम्  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः मधुपर्कं समर्पयामि, आचमनीयं जलं च समर्पयामि ।


आभूषण


रत्न कङ्कण वैदूर्य मुक्ता हारादि कानि च ।
सुप्रसन्नेन मनसा दत्तानि स्वीकुरुष्व भोः  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः नाना विधानि कुण्डल कटकादीनि आभूषणानि समर्पयामि ।


गन्ध 


श्रीखण्डं चन्दनं दिव्य गन्धाढयं सुमनो हरम् ।
विलेपनं सुरश्रेष्ठे चन्दनं प्रति गृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः गन्धं समर्पयामि ।


रक्त चन्दन


रक्त चन्दन सम्मिश्रं पारिजात समुद्भवत् ।
मया दत्तं महालक्ष्मि चन्दनं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः रक्तचन्दनं समर्पायामि ।


सिन्दूर


सिन्दूरं रक्त वर्णं च सिन्दूर तिलक प्रिये ।
भक्त्या दत्तं मया देवि सिन्दूरं प्रतिगृह्मताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः सिन्दूरं समर्पयामि ।


कुङ्कुम 


कुङ्कुमं कामदं दिव्यं कुङ्कुमं काम रूपिणम् ।
अखण्ड काम सौभाग्यं कुङ्कुमं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः कुङ्कुम समर्पयामि ।


पुष्पासार ( इतर )


तैलानि च सुगन्धीनि द्रव्याणि विविधानि च ।
मया दत्तानि लेपार्थं गृहाण परमेश्वरि   ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः सुगन्धित इतरं पुष्पसारं च समर्पयामि ।


अक्षत 


अक्षताश्च सुरश्रेष्ठे कुङ्कुमा क्ताः सुशोभिताः ।
मया निवेदिता भक्त्या गृहाण परमेश्वरि ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः अक्षतान् समर्पयामि ।


पुष्प एवं पुष्पमाला


माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि वै प्रभो ।
मयानीतानि पुष्पाणि पूजार्थं प्रति गृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः पुष्पं पुष्पमालां च समर्पयामि ।


दूर्वा


विष्ण्वादि सर्व देवानां प्रियां सर्व सुशोभनाम् ।
क्षीर सागर सम्भूते दूर्वां स्वीकुरु सर्वदा   ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः दूर्वाङ्कुरान् समर्पयामि ।


अबीर गुलाल 


अबीरं च गुलालं च हरिद्रादि समन्वितम् ।
नाना परिमलं द्रव्यं गृहाण परमेश्वर  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः नानापरिमल द्रव्याणि समर्पयामि ।।


धूप 


वनस्पति रसोद् भूतो गन्धाढयः सुमनो हरः।
आघ्रेयः सर्व देवानां धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम्  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः धूपमाघ्रापयामि ।


दीप


कार्पा सवर्ति संयुक्तं घृत्तयुक्तं मनोहरम् ।
तमोनाश करं दीपं गृहाण परमेश्वरि ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः दीपं दर्शयामि ।


नैवेद्य 


नैवेद्यं गृह्यतां देवि भक्ष्य भोज्य समन्वितम् ।
षड्रर सैरन्वितं दिव्यं लक्ष्मि देवि नमोऽस्तु ते ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः नैवेद्यं निवेदयामि, मध्ये पानीयम् , उत्तरापो ऽशनार्थं हस्त प्रक्षालनार्थं मुख प्रक्षालनार्थं च जलं समर्पयामि ।


आचमन


शीतलं निर्मलं तोयं कर्पूरेण सुवासितम् ।
आचम्यतां जलं ह्येतत् प्रसीद परमेश्वरि ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः आचमनीयं जलं समर्पयामि ।


ऋतुफल 


फलेन फलितं सर्वं त्रैलोक्यं स चराचरम् ।
तस्मात् फल प्रदानेन पूर्णाः सन्तु मनोरथाः ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः अखण्ड ऋतु फलं समर्पयामि, आचमनीयं जलं च समर्पयामि ।


ताम्बूल पूगीफल 


पूगीफलं महद् दिव्यं नाग वल्ली दलैर्युतम् ।
एला चूर्णादि संयुक्तं ताम्बूलं प्रतिगृह्यताम् ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः मुखवा सार्थे ताम्बूलं समर्पयामि ।


दक्षिणा


हिरण्य गर्भ गर्भस्थं हेमबीजं विभावसोः ।
अनन्त पुण्य फल दमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः दक्षिणां समर्पयामि ।


नीराजन


चक्षुर्दं सर्व लोकानां तिमिरस्य निवारणम् ।
आर्तिक्यं कल्पितं भक्त्या गृहाण परमेश्वरि ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः नीराजनं समर्पयामि ।


प्रदक्षिणा


यानि कानि च पापानि जन्मान्तर कृतानि च ।
तानि   सर्वाणि  नश्यन्तु प्रदक्षिण पदे पदे  ।।


ॐ महा सरस्वत्यै नमः प्रदक्षिणां समर्पयामि ।


प्रार्थना


घोर रूपे महारावे सर्व शत्रु भयङ्करि ।
भक्तेभ्यो वरदे देवि त्राहि मां शरणागतम् ।।


ॐ सुरा ऽसुरार्चिते देवि सिद्धगन्धर्व सेविते ।
जाडय पापहरे देवि त्राहि मां शरणागतम् ।।


जटाजूट समायुक्ते लोल जिह्वान्त कारिणी ।
द्रुत बुद्धिकरे देवि त्राहि मां शरणागतम्   ।।


सौम्य क्रोध धरे रूपे चण्डरूपे नमोऽस्तु ते ।
सष्टिरूपे नमस्तुभ्यं त्राहि मां शरणागतम्  ।।


जडानां जडतां हन्ति भक्तानां भक्तवत्सला ।
मूढतां हर मे देवि त्राहि मां शरणागतम्   ।।


वं ह्रूं ह्रूं कामये देवि बलि होम प्रिये नमः ।
उग्रतारे नमो नित्यं त्राहि मां शरणागतम् ।।


बुद्धिं देहि यशो देहि कवित्वं देहि देहि मे ।
मूढत्वां च हरेद् देवि त्राहि मां शरणागतम् ।।


इन्द्रादि विलसद् द्वन्द्व वन्दिते करुणा मयि।
तारे ताराधि नाथास्ये त्राहि मां शरणागतम् ।।


अष्टम्यां च चतुर्दश्यां नवम्यां यः पठेन्नरः ।
षण्मासैः सिद्धिमाप्नोति नाऽत्र कार्या विचारणा ।।


मोक्षार्थी लभते मोक्षं धनार्थी लभते धनम् ।
विद्यार्थी लभते विद्यां तर्क व्याकरणा दिकम् ।।


इदं स्तोत्र पठेद्यस्तु सततं श्रद्धया ऽन्वितः ।
तस्य शत्रुः क्षयं याति महाप्रज्ञा प्रजायते ।।


पीडायां वाऽपि संग्रामे जाडयं दाने तथा भये ।
य इदं पठति स्तोत्रं शुभं तस्य न संशयः  ।।
इति प्रणम्य स्तुत्वा च योनिमुद्रां प्रदर्शयेत् ।।


समर्पण 


ॐ कृतेना नेन पूजनेन भगवती महा सरस्वती देवी प्रीयताम् , न मम ।


माँ सरस्वती आरती


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता ।  
सद्गुण वैभव शालिनि , त्रिभुवन विख्याता ।।


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

चन्द्रवदनि पद्मासनि , द्युति मंगलकारी । 
सोहे शुभ हंस सवारी , अतुल तेजधारी ।। 


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

बाएँ कर में वीणा , दाएँ कर माला । 
शीश मुकुट मणि सोहे , गल मोतियन माला ।।


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

देवि शरण जो आए , उनका उद्धार किया ।
पैठि मंथरा दासी , रावण संहार किया ।। 


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

विद्या ज्ञान प्रदायिनी ज्ञान प्रकाश भरो । 
मोह , अज्ञान तिमिर का , जग से नाश करो ।।


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

धूप दीप फल मेवा , माँ स्वीकार करो ।
ज्ञानचक्षु दे माता , जग निस्तार करो ।। 


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

माँ सरस्वती की आरती , जो कोई जन गावे ।
हितकारी सुखकारी , ज्ञान भक्ति पावे ।।


जय सरस्वती माता , मैया जय सरस्वती माता 

मन्त्र पुष्पाञ्लि 


ॐ यज्ञेन यज्ञमय जन्त देवास्तानि धर्माणि प्रथमा न्यासन् ते ह नाकं महिमानः सचन्त यत्र पूर्वे साध्याः सन्ति देवाः ।


ॐ राजाधि राजाय प्रसह्य साहिने नमो वयं वैश्रवणाय कुर्महे स मे कामान काम कामाय मह्यं कामेश्वरो वैश्रवणो ददातु ।।


कुबेराय वैश्रवणाय महाराज नमः ।


ॐ स्वस्ति साम्राज्यं भौज्यं स्वाराज्यं वैराज्यं पारमेष्ठयं राज्यं महा राज्य मा धिपत्यमयं समन्त पर्यायी स्यात् सार्वभौमः सार्वा युषान्तादा परार्धात् पृथिव्यै समुद्र पर्यन्ताया एकरा डिति तदप्येष श्लोको ऽभिगीतो मरुतः परिवेष्टारो मरुत्तस्या वसन् गृहे आविक्षितस्य काम प्रेर् विश्वेदेवाः सभासद इति ।।


ॐ विश्व तश् चक्षुरुत विश्वतो मुखो विश्वतो बाहुरुत विश्वतस्पात् सं बाहुभ्यां धमति सं पतत्रैर् द्यावाभूमी जनयन् देव एकः ।।



नाना सुगन्धि पुष्पाणि यथा कालोद् भवानि च ।
पुष्पाञ्जलिर् मया दत्तो गृहाण परमेश्वर  ।।


क्षमा प्रार्थना


नमस्ते सर्वदेवानां वरदासि हरि प्रिये ।
या गतिस्त्वत् प्रन्नानां सा मे भूयात्त्वदर्चनात् ।।


आवाहनं न जानामि न जानामि विसर्जनम् ।
पूजां चैव न जानामि क्षमस्व परमेश्वरि  ।।


मन्त्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं सुरेश्वरि ।
यत्पूजितं मया देवि परिपूर्णं तदस्तु मे ।।


त्वमेव माता च पिता त्वमेव 
त्वमेव बन्धुश्च सखा त्वमेव ।
त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव 
त्वमेव सर्वं मम देव देव  ।।


पापो ऽहं पाप कर्माहं पापात्मा पापसम्भवः ।
त्राहि मां परमेशानि सर्वपाप हरा भव  ।।


अपराध सहस्त्राणि क्रियन्ते ऽहर्निशं मया ।
दासो ऽयमिति मां मत्वा क्षमस्व परमेश्वरि ।।


या कुन्देन्दुतु षार हार धवला या शुभ्र वस्त्रा वृता ।
या वीणा वर दण्ड मण्डित करा या श्वेत पद्मासना ।।
या ब्रह्माच्युत शङ्कर प्रभृति भिर्देवैः सदा वन्दिता ।
सा मां पातु सरस्वती भगवती निःशेष जाडया पहा ।।


ॐ अनेन यथा शक्त्यर्च नेन श्री महा सरस्वती प्रसीदतु ।


विसर्जन


यान्तु देवगणाः सर्वे पूजामादाय माम कीम् ।
इष्ट काम समृद्धयर्थं पुनराग मनाय च  ।।